Kỹ thuật hàn tig – các loại mối hàn đều có thể thực hiện được bằng phương pháp hàn tig. Các đặc trưng của mối hàn được xác lập theo các yêu cầu kỹ thuật.Các mối hàn cơ bản gồm: Giáp mối (butt), chồng mí(lap), hàn góc(corner), mối hàn bẻ gờ(edge), mối hàn chữ T..
Mối hàn tig chất lượng có các đặc trưng sau
- Tiết diện ngang mối hàn hơi lồi
- Bề mặt chắc và mịn đẹp
- Vảy hàn phẳng đều
- Biên hàn nóng chảy tốt và không bị khuyết
Hàn TIG (Tungsten Inert Gas) là một phương pháp hàn sử dụng điện cực không tan chảy để tạo ra liên kết giữa các vật liệu kim loại. Dưới đây là một số kỹ thuật và lời khuyên khi thực hiện quy trình hàn TIG:
1. Chuẩn bị Vật Liệu
- Chuẩn bị vật liệu hàn: Bề mặt cần được làm sạch, loại bỏ dầu mỡ, sơn, hay các chất phủ khác.
- Chọn loại que hàn và gas bảo vệ: Loại que và gas phải phù hợp với vật liệu bạn đang làm việc.
2. Thiết Lập Máy Hàn:
- Dòng điện và điện áp: Đặt dòng điện và điện áp theo yêu cầu của vật liệu hàn và loại que hàn.
- Loại gas bảo vệ: Chọn loại gas phù hợp với vật liệu hàn, thường là argon.
3. Lựa Chọn Que Hàn:
- Chọn que hàn phù hợp với vật liệu: Các que hàn có thể khác nhau tùy thuộc vào loại kim loại bạn đang làm việc (thường là que tungsten chứa thorium hoặc zirconium).
4. Chuẩn Bị Tungsten Electrode:
- Mài đầu que tungsten: Mài đầu que tungsten dọc theo chiều dài và giữ mũi que hình cạnh.
5. Kỹ Thuật Hàn:
- Tư thế cầm que hàn: Tư thế cầm que hàn phải thoải mái và ổn định.
- Góc đầu que tungsten: Góc thường là khoảng 15-20 độ so với bề mặt làm việc.
- Khoảng cách que đến vật liệu: Khoảng 2-4 mm là phổ biến.
6. Hàn:
- Điều chỉnh vận tốc di chuyển: Di chuyển que hàn một cách đều và ổn định.
- Quan sát và điều chỉnh: Quan sát quá trình hàn và điều chỉnh dòng điện khi cần thiết.
7. Bảo Dưỡng Sau Hàn:
- Làm sạch hàn: Loại bỏ chất cặn và tạo sạch bề mặt hàn sau khi hoàn thành.
Lưu ý Quan Trọng:
- Bảo vệ an toàn: Sử dụng kính bảo hộ, áo chống cháy, và thiết bị bảo vệ cá nhân khác.
- Tập trung vào kỹ thuật: Tập trung vào kỹ thuật hàn để đảm bảo chất lượng và độ bền của đường hàn.
Hàn TIG đặc biệt phù hợp với việc làm việc với các vật liệu mỏng và yêu cầu sự chính xác cao. Tuy nhiên, việc thực hiện một kỹ thuật hàn TIG chất lượng đòi hỏi sự huấn luyện và kinh nghiệm. Muốn được như vậy chi tiết hàn cần phải được tẩy sạch bằng bàn chải thích hợp ,bằng phấn thạch hoặc dung dịch thích hợp.Sử dụng các vật liệu hàn phù hợp với .Điện cực phải chuẩn bị,chọn chủng loại,kích cỡ phù hợp với ứng dụng .
Để hàn với dòng 1 chiều (DCEN) đầu điên cực phải mài đúng quy cách dạng côn góc từ 30-60 độ.Để hàn với dòng xoay chiều (AC) hoặc 1 chiều DCEP đầu điện cực được mài dưới dạng bán cầu. Chiều dài từ đầu contact tip đến múi điện cực : tốt nhất nên để mũi điện cực nhô ra khỏi mỏ phun khoảng 1 lần đường kính điện cực .Trong trường hợp hàn góc cho phép nhô ra nhiều hơn để đảm bảo hồ quang quét qua được cạnh đáy của góc hàn, tất nhiên khi đó phải chọn điện cực có cỡ lớn hơn để tránh điện cực quá nóng.
Bảo vệ vùng hàn
Phải bảo đảm vùng hàn được bảo vệ tốt bằng dòng khí bằng cách cỡ mỏ phun và lưu lượng khí hợp lý. Mỏ có đường kính lớn phun khí nhiều, bảo vệ tốt hơn song khó quan sát và đưa vũng chảy sâu vào rãnh hàn nếu không kéo dài phần nhô ra của điện cực .Trong trường hợp như thế điện cực sẽ quá nóng và dễ hỏng.
Trường hợp dùng cỡ mỏ phun bé cần hiệu chỉnh lưu lượng phun khí thích ứng không tạo nên dòng chảy rối khiến cho việc bảo vệ vũng chảy kém hiệu quả và điện cực dễ bị oxit hóa làm cho hỏng. Khi hàn trên các loại thép và vật liệu nhạy cảm với oxy ,hydro cần bố trí khí bảo vệ phía lưng mối hàn và trong nhiều trường hợp bảo vệ cả mối hàn trong quá trình đông rắn và nguội lại .Biện pháp này đặc biệt quan trong khi hàn ống.
Khi hàn inox có thể dùng các tấm gá bằng đồng và dùng khí Argon bảo vệ mặt sau mối hàn sẽ cho chất lượng hàn cao hơn. Khi hàn ống có đường kính nhỏ cần thiết phải thổi khí bảo vệ mặt trong của ống.Khi hàn các ống có đường kính lớn thì chế tạo các nút chặn có cơ cấu nạp và thoát khí bảo vệ .Có thể dùng các băng dán chuyên dùng để bảo vệ mặt lưng mối.
Mối hàn giáp mối
Mối hàn giáp mối không vát có thể áp dụng với vật liệu dày dưới 2mm. Khi hàn giáp mối cần ngấu toàn phần thì phải hàn với kim loại đắp. Mối ghép được hàn đính để có khe hở và có kích thước xác định, khi hàn trên các kim loại mỏng thường bẻ gờ và thổi chảy chứ không dùng que đắp (que bù) .
+ Xem thêm: Các phương pháp hàn tig cơ bản và nâng cao | Vị trí hàn theo các tiêu chuẩn khác nhau
Khi hàn các tấm dày trên 3mm phải vát mép,thuông thường chọn kiểu vát V hoặc J .Kiểu V đôi hoặc J đôi được dùng khi bề dày lớn hơn 25mm.Khi mối hàn có thể hàn từ 2 phía thì nên chọn kiểu vát đôi để giảm lượng đắp và có hiệu quả kinh tế hơn.
Thực tế khi hàn trên tấm dày, chỉ có lớp lót là được thực hiện bằng phương pháp hàn tig, còn các lớp phủ sẽ được thực hiện bằng phương pháp hàn que hoặc hàn mig /mag hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu về chất lượng mối hàn .Khi hàn trên thép inox và các hợp kim niken thì phương pháp hàn tig lại phù hợp và hiệu quả hơn.
Mối hàn chồng mí
Mối hàn chồng mí có ưu điểm là không cần chuẩn bị mối hàn ,đặc biệt là khi hàn trên tấm mỏng .Yếu tố quan trọng nhất khi chuẩn bị mối hàn chồng mí là phải đảm bảo sự tiếp xúc giữa 2 mép trên toàn bộ mối hàn .Các mối chồng mí trên tấm có bề dày nhỏ 3 mm thường được hàn chảy không đắp que hàn .Cần phải hiệu chỉnh các thông số hàn sao cho bảo đảm nóng chảy không đánh thủng và làm cháy mặt bên kia của mối ghép .Mối hàn chồng mí có bề dày từ 3-6 mm sẽ phải đăp thêm que hàn và hàn với một hoặc nhiêu lớp hàn
Mối hàn góc
Độ ngấu của mối hàn góc phụ thuộc vào chiều dày vật liệu.Khi hàn tấm mỏng,các mép hàn góc được đặt đặt sát nhau sao cho mép này gối lên mép kia chút ít.Thường thì phải có bộ gá hàn để bảo vệ mặt lưng mối hàn không bị cháy và bảo đảm mép hàn không bị biến dạng quá lớn khi hàn.Vùng mối hàn nhất thiết phải làm sạch và bảo đảm không dính dầu mỡ,bụi,bẩn,rủ sét…
Kỹ thuật ưa chuộng là thổi chảy que đắp.Tuy nhiên trong trường hợp đó nên có thanh lót phía sau để hạn chế thủng. Các tấm dày được vát V hoặc J để đảm bảo ngấu hoàn toàn.Công việc vát mép được thực hiện cẩn thận,bảo đảm các cạnh vát đều đặn và khe hở được định vị chắc chắn.Mối hàn này thường được thực hiện tối thiểu 2 lớp,lớp ngấu và lớp phủ . Bề dày chân(rood face) mối hàn cần xác định sao cho hàn không thủng vẫn đảm bảo ngấu đều.
Mối hàn chữ T
Loại mối hàn này thường hàn với que hàn đắp,tùy thuộc vào yêu cầu kỹ thuật mà hàn liên tục trên một hoặc 2 mặt ,hoặc không liên tục phân bố đối xứng hoặc xen kẽ.Khi yêu cầu ngấu chân không đặt ra thì mép hàn để vuông không mài ,ngược lại nếu có yêu cầu ngấu thì phải mài trên mép của tấm đứng, nhất là khi bề dày lớn hơn 6mm,thường thì phải mài vát cả 2 phía và mối hàn được thực hiện luân phiên giữa 2 phía để hạn chế biến dạng
Mối hàn bẻ gờ
Các mối hàn bẻ gờ thường được áp dụng trên tấm mỏng,không dùng que đắp vì mép hàn sẽ nóng chảy và bổ xung vào mối hàn.Mối hàn này thường được áp dụng vào hàn nắp các thùng kín.Mối hàn này có nhược điểm là vùng chân mối hàn rất dễ bị ăn mòn,do vậy khi hàn các thiết bị áp lực ,quy trình hàn phải được thẩm định chắc chắn.Thường khi hàn với các thiết bị chịu áp ta thay thế mối hàn bằng mối hàn mép có tấm lót..
GMC đã trình bày với các bạn về kỹ thuật cơ bản hàn tig,hy vọng sẽ giúp cho các bạn mới vào nghề hiểu được phần nào vê hàn tig. Nếu có vấn đề cần tư vấn về tất cả các lĩnh vực liên quan đên kỹ thuật hàn và máy hàn. Các bạn Vui lòng gọi vào số hotline sẽ có chuyên gia sẵn sàng tư vấn cho bạn.
